1. Thủy phân là gì?

Thuỷ phân diễn ra ở hầu hết các hoạt động trong đời sống. Bạn có thể tìm hiểu các thông tin cơ bản về phản ứng này sau đây.

1.1. Khái niệm

Thuỷ phân là loại phản ứng phân huỷ mà một trong những chất gây phản ứng chính là nước. Thông thường, nước được dùng để phá vỡ các liên kết hóa học trong chất phản ứng này. Quá trình này có thể được xem là mặt trái phản ứng ngưng tụ. Trong đó, 2 phân tử kết hợp với nhau và tạo ra nước là một trong các sản phẩm. Phản ứng thuỷ phân phổ biến trong hóa học hữu cơ, hóa sinh và vô cơ. Hình 1: Thuỷ phân là phản ứng hóa học xảy ra nhờ tác động của nước

1.2. Công thức

Một phản ứng thuỷ phân có thể được biểu diễn thông qua phương trình hóa học sau đây:AB + H2O → AOH + HBTrong phương trình này, AB là đại diện cho bất cứ chất nào, cả ion và phân tử. Có thể thấy, sau phản ứng với nước, hợp chất AB bị đứt ra và mỗi phần A, B sẽ gắn với một trong hai phần của phân tử nước. Cụ thể, A liên kết với OH còn B kết thúc với H khác.

2. Ví dụ về phản ứng thủy phân trong hóa học vô cơ

Rất nhiều hợp chất vô cơ phản ứng với nước và đó chính là quá trình thuỷ phân. Trong hóa học vô cơ, có 3 dạng thuỷ phân cơ bản sau.

2.1. Thuỷ phân Axit

Khi hoà tan một Axit trong nước, nước sẽ phản ứng và sau đó kết hợp tạo thành Bazơ liên hợp của Axit và ion hydronium. Tùy thuộc đó là Axit mạnh hay yếu mà phản ứng này có thể hiện sự thuận nghịch hoặc không. Công thức:HA + H2O → A⁻ + H3O⁺Trong công thức này, một nửa Axit lại không gắn với một nửa nước như phản ứng chung. Tuy nhiên, đây vẫn được gọi là quá trình thuỷ phân vì nước đã bẻ đôi phân tử Axit.Ví dụ:HCl + H2O → Cl⁻ + H3O⁺CH3COOH + H2O ⇄ CH3COO⁻ + H3O⁺

2.2. Thuỷ phân muối Axit

Muối vô cơ được hình thành do phản ứng của Axit mạnh và Bazơ yếu. Những chất này khi hoà tan trong nước sẽ phân ly thông qua phản ứng thuỷ phân. Ví dụ: Thuỷ phân Amoni CloruaNH4Cl + H2O → NH3 + H3O⁺ + Cl⁻Hình 2: Ví dụ cụ thể về thuỷ phân trong hóa học vô cơ

2.3.Thuỷ phân muối Bazơ

Các muối được hình thành nhờ phản ứng giữa Axit yếu và Bazo mạnh là ví dụ về muối cơ bản. Chúng cũng thuỷ phân trong trước và tạo ra sản phẩm là dung dịch kiềm.Ví dụ: CH3COONa + H2O → CH3COOH + Na⁺ + OH⁻K2S + H2O → KHS + K⁺ + OH⁻

3. Ví dụ về phản ứng thủy phân trong hóa học hữu cơ

Rất nhiều loại chất phản ứng trong hóa học hữu cơ được coi là thuỷ phân. Bạn có thể tham khảo các ví dụ cụ thể sau đây để hiểu rõ hơn.

3.1. Thuỷ phân Saccarozơ thu được gì?

Khi Saccarozơ được đun nóng trong môi trường chứa Axit vô cơ làm xúc tác sẽ xảy ra thuỷ phân. Khi đó, sản phẩm thủy phân Saccarozơ trong môi trường Axit chính là Glucozo và Fructozo.Công thức:C12H22O11 + H2O (Nhiệt độ, H+) → C6H12O6 + C6H12O6

3.2. Thuỷ phân tinh bột ra gì?

Khi thủy phân tinh bột trong môi trường Axit vô cơ loãng sẽ thu được Glucozo. Phản ứng này xảy ra điển hình nhất là trong cơ thể người. Công thức:(C6H10O5)n + nH2O → nC6H12O6Hình 3: Các ví dụ cụ thể về phản ứng thuỷ phân hữu cơ

3.3. Thuỷ phân Xenlulozơ

Khi đun nóng Xenlulozơ với Axit vô cơ đặc sẽ cho ra sản phẩm là Glucozo. Phản ứng thủy phân Xenlulozơ thu được Glucozo xảy ra nhờ Enzim Xenlulaza có trong dạ dày bò, trâu,... Cơ thể người không thể đồng hóa Xenlulozơ.Công thức:(C6H10O5)n + nH2O → nC6H12O...