Nếu chỉ hiểu trình độ văn hóa là các cấp độ học vấn theo các bậc thì cách hiểu này vẫn chưa thực sự đúng. Bởi vì theo nghĩa rộng, trình độ văn hóa còn bao gồm cả sự phát triển vật chất, tinh thần của một cá nhân, xã hội, trong đó chứa cả lối sống, đạo đức.
Trình độ văn hoá là gì?
Theo cách hiểu phổ biến thì trình độ văn hóa là cấp độ học tập theo các bậc học phổ thông, bao gồm tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông.
Tuy nhiên, cách hiểu này chưa hoàn toàn đúng, trình độ văn hóa là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả mức độ hiểu biết, kiến thức và kỹ năng văn hóa của một cá nhân hoặc một cộng đồng. Nó đề cập đến tập hợp các đặc điểm văn hoá mà con người có, bao gồm những kiến thức về nghệ thuật, văn hóa, lịch sử, xã hội và các giá trị đạo đức.
Cách ghi trình độ văn hóa trong sơ yếu lý lịch
Từ năm 1956 đến năm 1976, theo quy định của Bộ Giáo dục (theo Nghị định 596 ngày 30/8/1956 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục Nguyễn Văn Huyên) các trường phổ thông được tổ chức theo hệ thống trường phổ thông 10 năm. Do đó, thế hệ 6x - 7x là hệ phổ thông 10 năm, khi kê khai thông tin trong Sơ yếu lý lịch, tại mục Trình độ văn hóa sẽ ghi theo hệ 10. Ví dụ, nếu học hết lớp thì ghi là 10/10, nếu đang học lớp 10 thì ghi 9/10.
Còn hiện nay, hệ thống giáo dục đang thực hiện hệ đào tạo giáo dục phổ thông 12 năm, có sự phân chia rõ ràng thành 3 cấp học, bao gồm Tiểu học, Trung học cơ sở, Trung học phổ thông. Ở bậc cao hơn hệ phổ thông thì có Trung cấp, Cao đẳng, Đại học, Cao học. Do đó, những người học tập ở thế hệ sau sẽ ghi trình độ văn hóa trong sơ yếu lý lịch theo hệ phổ thông 12 (công thức: Lớp học xong/12). Ví dụ: Nếu đã hoàn thành xong chương trình lớp 9 và không học nữa thì ghi là 9/12, nếu đang học lớp 12 thì ghi là 11/12, nếu đã tốt nghiệp lớp 12 thì ghi 12/12.
LƯU Ý: Trường hợp đã tốt nghiệp xong lớp 12, sau đó học lên các cấp cao hơn như Cao đẳng, Đại học, Cao học thì vẫn ghi là 12/12.
Chỉ có một vài trường hợp khác cần phải kê khai thông tin chi tiết, tường tận hơn nữa, bao gồm việc trình bày cả hệ đào tạo. Cụ thể hơn bao gồm: Hệ chính quy, hệ trung cấp nghề,...
Một sai lầm phổ biến mà mọi người thường nhầm lẫn đó là đánh đồng Trình độ văn hóa và Trình độ học vấn khi viết sơ yếu lý lịch. Thực tế thì hiện nay vẫn còn nhiều mẫu Sơ yếu lý lịch ghi trình độ văn hóa thành trình độ chuyên môn.
Phân biệt giữa trình độ văn hóa, trình độ chuyên môn và trình độ học vấn
3 Trình độ này đều là những mục có trên tờ khai sơ yếu lý lịch tự thuật, nhiều mẫu còn đánh đồng chúng với nhau. Tuy nhiên thực tế không hoàn toàn đúng như vậy, cụ thể:
- Trình độ văn hóa: Là trình độ giáo dục phổ thông [Lớp học xong/12], thuật ngữ này cũng bao gồm trình độ nhận thức về văn hóa, cách hành xử theo chuẩn mực xã hội đã đặt ra.
- Trình độ chuyên môn: Là trình độ có được thông qua quá trình học tập, trau dồi, thực hành, bao gồm Trung cấp, Cao đẳng, Đại học, Cao học, Thạc sĩ, Tiến sĩ,...
- Trình độ học vấn: Là trình độ học vấn của một người ở một mức độ nhất định. Ví dụ như Cử nhân Quản trị Kinh doanh, Đại học Kinh Tế TPHCM - 09/2018 - 09/2022. GPA: 3.8/4.0.
Trình độ văn hóa ảnh hưởng như thế nào đến việc ứng tuyển
Trình độ văn hóa có thể ảnh hưởng đáng kể đến quá trình ứng tuyển và khả năng được chấp nhận vào một vị trí công việc. Cụ thể:
- Ghi trong hồ sơ ứng tuyển: Trình độ văn hóa thường được yêu cầu ghi rõ trong hồ sơ ứng tuyển.
- Cạnh tranh: Trình độ văn hóa cũng có thể ảnh hưởng đến độ cạnh tranh giữa các ứng viên. Trong một số vị trí công việc, trình độ văn hóa cao hơn có thể là một yếu tố quan trọng để được ưu tiên chọn lựa.
Tuy nhiên, trình độ văn hóa không phải là yếu tố duy nhất quyết định thành công trong việc ứng tuyển. Các yếu tố khác như kinh nghiệm làm việc, kỹ năng mềm và thái độ làm việc cũng đóng vai trò quan trọng.
Trình độ văn hóa giúp mỗi người có cơ hội học tập và làm việc tốt hơn, nâng cao chất lượng cuộc sống. Nó cũng góp phần hình thành nhân cách, đạo đức và lối sống văn minh cho mỗi cá nhân. Trong xã hội, trình độ văn hóa góp phần nâng cao dân trí, thúc đẩy sự phát triển kinh tế, văn hóa và xã hội. Một xã hội có trình độ văn hóa cao sẽ có nhiều người có tri thức, có ý thức trách nhiệm, góp phần xây dựng đất nước văn minh, giàu mạnh.
