Hướng dẫn soạn bài Ngọ Môn - Ngữ văn 9 chân trời sáng tạo (Tập 1) chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
Chuẩn bị đọc
Câu hỏi: (trang 64 SGK Ngữ Văn 9 Tập 1): Em muốn biết những thông tin gì khi đọc văn bản giới thiệu về một di tích lịch sử?
Trả lời: Khi đọc một văn bản giới thiệu về di tích lịch sử, em mong muốn biết các thông tin cơ bản như thời gian xây dựng, hoàn cảnh ra đời, các đặc điểm kiến trúc và kết cấu, cũng như ý nghĩa và giá trị lịch sử của di tích đó.
Trải nghiệm cùng văn bản
Theo dõi: Xác định cách trình bày thông tin của đoạn văn này.
Trả lời: Đoạn văn này trình bày thông tin theo trình tự không gian. Tác giả lần lượt miêu tả hệ thống nền đài theo thứ tự: miêu tả tổng thể, phần giữa, bên trong mỗi cánh chữ U, và các cửa Tả Dịch môn và Hữu Dịch môn.
Đọc quét: Theo tác giả bài viết, tên gọi lầu Ngũ Phụng bắt nguồn từ đâu?
Trả lời: Tên gọi lầu Ngũ Phụng bắt nguồn từ việc phần trên của lầu được chia thành 9 bộ mái riêng biệt, với kích thước và độ cao khác nhau, tạo nên sự nhấp nhô giống như những con chim phượng đang bay trong không gian.
Suy ngẫm và phản hồi
Nội dung chính: Văn bản “Ngọ Môn” là một bài thuyết minh về một di tích lịch sử nổi tiếng tại Việt Nam. Qua văn bản này, bạn đọc như được tham gia vào một chuyến tham quan trực tiếp đến công trình kiến trúc nổi bật của triều Nguyễn - Ngọ Môn, nhờ sự trình bày thông tin rõ ràng và mạch lạc. Tác giả không chỉ sắp xếp các thông tin theo cách phân loại đối tượng mà còn theo trình tự không gian, đồng thời kết hợp với những hình ảnh minh họa độc đáo, tạo nên một bức tranh toàn diện về di tích.
Câu hỏi 1 (trang 67 SGK Ngữ Văn 9 Tập 1): Văn bản “Ngọ Môn” thể hiện những đặc điểm nào của kiểu văn bản giới thiệu một di tích lịch sử? Dựa vào đâu mà em có thể xác định như vậy?
Trả lời:
Văn bản “Ngọ Môn” thể hiện những đặc điểm của kiểu văn bản giới thiệu một di tích lịch sử như sau:
Về cấu trúc: Văn bản bao gồm 3 phần rõ ràng:
- Mở đầu: Giới thiệu về Ngọ Môn.
- Nội dung: Trình bày các khía cạnh, phương diện khác nhau về Ngọ Môn.
- Kết thúc: Đánh giá về giá trị của Ngọ Môn.
Về đặc điểm hình thức: Văn bản sử dụng nhiều thuật ngữ chuyên ngành liên quan đến kiến trúc như: “kiến trúc”, “thiết kế”, “kiến trúc sư”, “công trình kiến trúc”, “hình bát bửu”, “tính mỹ thuật”,… Văn bản kèm theo các hình ảnh minh họa cho đối tượng được đề cập.
Về cách trình bày thông tin: Thông tin được sắp xếp theo trình tự không gian và phân loại đối tượng.
Dựa vào nội dung văn bản, các thông tin được nêu ra và cách trình bày thông tin mà tác giả sử dụng, em có thể xác định được những đặc điểm của kiểu văn bản giới thiệu một di tích lịch sử qua văn bản “Ngọ Môn”.
Câu hỏi 2 (trang 68 SGK Ngữ văn 9 Tập 1): Tìm phần văn bản thể hiện cách trình bày thông tin theo đối tượng phân loại. Cho biết căn cứ xác định và tác dụng của cách trình bày ấy đối với toàn bộ văn bản.
Trả lời: Phần văn bản thể hiện cách trình bày thông tin theo đối tượng phân loại chính là phần “Đặc điểm kiến trúc Ngọ Môn.” Căn cứ vào nội dung chính của các đoạn văn trong phần này, ta có thể thấy: đoạn “Về mặt kiến trúc… chi tiết” là đoạn khái quát về đặc điểm kiến trúc Ngọ Môn; đoạn “Nền đài…. tráng men ngũ sắc” và đoạn “Lầu Ngũ Phụng …vào trong lòng lầu…” là hai đoạn văn trình bày chi tiết về kiến trúc của Ngọ Môn. Cách trình bày này giúp văn bản trở nên mạch lạc, dễ hiểu, và cung cấp thông tin chi tiết một cách có hệ thống cho người đọc.
Câu hỏi 3 (trang 68 SGK Ngữ văn 9 Tập 1): Nêu (những) loại phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản và vai trò của chúng trong việc cung cấp thông tin về di tích Ngọ Môn.
Trả lời: Loại phương tiện phi ngôn ngữ được dùng trong văn bản là các hình ảnh chụp Ngọ Môn. Việc sử dụng những hình ảnh này giúp cho bài viết thêm phần sinh động, đồng thời giúp khắc họa đối tượng một cách cụ thể, rõ nét hơn, bổ trợ cho thông tin được cung cấp bằng văn bản.
Câu hỏi 4 (trang 68 SGK Ngữ văn 9 Tập 1): Phân tích mối quan hệ giữa nhan đề “Ngọ Môn” với các thông tin cơ bản của văn bản.
Trả lời: Mối quan hệ giữa nhan đề “Ngọ Môn” và các thông tin cơ bản của văn bản là rất chặt chẽ. Nhan đề “Ngọ Môn” bao trùm toàn bộ nội dung văn bản, thể hiện rõ các khía cạnh như đặc điểm kiến trúc, nét riêng trong trang trí… mà tác giả đề cập tới trong bài viết.
Câu hỏi 5 (trang 68 SGK Ngữ văn 9 Tập 1): Em có nhận xét gì về vai trò của những thông tin chi tiết liên quan đến hệ nền đài và lầu Ngũ Phụng trong văn bản?
Trả lời: Vai trò của những thông tin chi tiết liên quan đến hệ nền đài và lầu Ngũ Phụng trong văn bản là cung cấp các thông tin cơ bản và chi tiết về đặc điểm kiến trúc của Ngọ Môn. Những thông tin này giúp bạn đọc hiểu sâu sắc hơn về công trình kiến trúc này, tạo nên một cái nhìn toàn diện về di tích lịch sử quan trọng.
Với những hướng dẫn soạn bài Ngọ Môn - Ngữ văn 9 chân trời sáng tạo (Tập 1) chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
