Soạn bài Sơn Tinh – Thuỷ Tinh

Hướng dẫn soạn bài Sơn Tinh - Thuỷ Tinh - Sách Kết nối tri thức lớp 9 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Nội dung chính: Truyện “Sơn Tinh, Thủy Tinh” được truyền tải qua hình thức thơ ca, giải thích hiện tượng lũ lụt hàng năm ở nước ta và thể hiện mong muốn của người Việt cổ trong việc chống lại thiên tai. Đồng thời, câu chuyện cũng tôn vinh và ca ngợi công lao của các vua Hùng trong việc xây dựng và bảo vệ đất nước.

Câu hỏi 1: (SGK Ngữ văn 9 Tập 1 - Trang 27)

Nêu những điểm giống nhau và khác nhau về cốt truyện, cách kể giữa truyện truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy Tinh với bài thơ cùng tên của Nguyễn Nhược Pháp.

Gợi ý trả lời:

Điểm giống nhau

• Cả hai tác phẩm đều giải thích hiện tượng lũ lụt hàng năm ở nước ta.
• Chúng phản ánh khát vọng của người Việt cổ trong việc kiểm soát thiên tai.

Điểm khác nhau

Truyện truyền thuyết “Sơn Tinh, Thủy Tinh”:

• Là một tác phẩm dân gian, truyền miệng, thuộc thể loại truyện.
• Mô tả cụ thể yêu cầu của vua Hùng về thời gian và số lượng lễ vật: “Ngày mai, nếu ai đem đồ sính lễ đến đây trước: một trăm ván cơm nếp, hai trăm nếp bánh chưng, voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, thì được rước dâu về.”

Bài thơ “Sơn Tinh, Thủy Tinh” của Nguyễn Nhược Pháp:

• Là tác phẩm thơ, thể hiện sự sáng tạo cá nhân của nhà thơ.
• Không nêu rõ chi tiết về thời gian và số lượng lễ vật mà chỉ đơn giản là đề cập đến việc đưa lễ vật.
• Tập trung vào mô tả trận chiến giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh.

Bài thơ của Nguyễn Nhược Pháp dựa trên truyền thuyết nhưng mang tính sáng tạo cá nhân, khác biệt về thể loại và cách kể chuyện so với bản gốc dân gian.

Câu hỏi 2: (SGK Ngữ văn 9 Tập 1 - Trang 27)

Phép thuật của Sơn Tinh và Thủy Tinh thể hiện cụ thể như thế nào? Theo em, người kể chuyện có bộc lộ thái độ thiên vị đối với nhân vật nào không? Dựa vào đâu em kết luận như vậy?

Gợi ý trả lời:

Phép thuật của Thủy Tinh:

• Gây mưa lũ: Thủy Tinh có khả năng triệu hồi mây gió và nước lớn, tạo ra những trận mưa dữ dội như thác đổ xuống, làm nước dâng cao.
• Tàn phá và hủy diệt: Với sức mạnh của mình, Thủy Tinh gây ra sự tàn phá nặng nề: “giậm chân rung chuyển cả làng mạc,” “nước hò reo,” và cuốn trôi “bò lợn, cột nhà,” gây nên nỗi kinh hoàng cho dân chúng.
• Sóng gió dữ dội: Thủy Tinh tạo ra những con sóng bạc dữ dội, thể hiện sức mạnh qua các động từ mạnh mẽ như “cuốn, lăn, gầm, lay”.

Phép thuật của Sơn Tinh:

• Xây dựng và phòng thủ: Sơn Tinh có khả năng “bốc núi, đắp đồi,” tạo ra những dãy núi cao và đồi lớn để chặn đứng dòng nước lũ.
• Bảo vệ nhân dân: Phép thuật của Sơn Tinh giúp bảo vệ người dân khỏi sự tấn công của Thủy Tinh, mang lại sự an toàn và ổn định cho mọi người.

Người kể chuyện có vẻ thiên vị nhân vật Sơn Tinh, điều này thể hiện qua một số điểm sau:

• Phép thuật của Thủy Tinh chỉ mang lại sự hủy diệt và hỗn loạn, trong khi Sơn Tinh lại mang đến sự bảo vệ và ổn định, điều này khiến người đọc dễ dàng cảm thấy thiện cảm hơn với Sơn Tinh.
• Sau khi Thủy Tinh sử dụng phép thuật, Mị Nương và vua Hùng đều bày tỏ sự sợ hãi, trái ngược với sự tin tưởng và an tâm khi nói về Sơn Tinh.

Câu hỏi 3: (SGK Ngữ văn 9 Tập 1 - Trang 27)

Liệt kê những chi tiết miêu tả Mị Nương. Những chi tiết đó giúp em hình dung thế nào về nhân vật?

Gợi ý trả lời:

Các chi tiết miêu tả về vẻ đẹp của Mị Nương: “Xinh như tiên trên trần”,“Tóc xanh”, “Viền má hây đỏ”, “Miệng nàng hé thắm như san hô”, “Tay ngà trắng nõn, hai chân nhỏ”

Những chi tiết này giúp người đọc hình dung về Mị Nương là một người phụ nữ vô cùng xinh đẹp với vẻ dịu dàng và quyến rũ. Sắc đẹp của nàng thật sự làm say đắm lòng người, tựa như vẻ đẹp của một nàng tiên, có thể khiến mọi trái tim phải rung động và thán phục.

Câu hỏi 4: (SGK Ngữ văn 9 Tập 1 - Trang 27)

Cảnh giao tranh giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh được nhà thơ miêu tả bằng những chi tiết nào? Phân tích một chi tiết gây ấn tượng mạnh đối với em.

Gợi ý trả lời:

Cảnh giao tranh giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh được miêu tả qua các chi tiết sống động và mạnh mẽ như sau:

• Choàng nghe sóng vỗ reo như sấm
• Bạch hổ dừng chân, lùi, vểnh tai
• Sóng cả gầm reo lăn như chớp
• Cá voi quác mồm to muốn đớp
• Cá mập quẫy đuôi cuồng nhe răng
• Càng cua lởm chởm giơ như mác
• Hoa tay thần vẫy hùm, voi, báo
• Đuôi quắp, nhe nanh, giơ vuốt đồng
• Đạp long đất núi, gầm, xông xáo

Chi tiết gây ấn tượng mạnh đối với em đó là: “Hoa tay thần vẫy hùm, voi, báo; Đuôi quắp, nhe nanh, giơ vuốt đồng, Đạp long đất núi, gầm, xông xáo.”

Chi tiết này thể hiện rõ sức mạnh và uy quyền của Sơn Tinh. Hình ảnh Sơn Tinh vẫy tay điều khiển các loài thú dữ như hổ, voi, báo cùng tiếng gầm vang rền giữa núi rừng đã khắc họa nên một vị thần dũng mãnh, uy nghi và phi thường.

Câu hỏi 5: (SGK Ngữ văn 9 Tập 1 - Trang 27)

Tính chất kỳ ảo thể hiện như thế nào trong câu chuyện được kể bằng thơ này? Cách miêu tả những yếu tố kỳ ảo có gì đặc sắc?

Gợi ý trả lời:

Trong câu chuyện thơ, tính chất kỳ ảo được thể hiện rõ nét qua hai nhân vật Sơn Tinh và Thủy Tinh với những năng lực siêu nhiên:

• Tính chất kỳ ảo: Sơn Tinh có thể dời núi, đắp đồi để ngăn nước, trong khi Thủy Tinh có thể hô mưa gọi gió tạo nên bão tố và lũ lụt. Những phép thuật phi thường này biến câu chuyện thành một cuộc chiến đấu giữa các thế lực thiên nhiên.
• Cách miêu tả yếu tố kỳ ảo: Lối kể chuyện bằng thơ giúp câu chuyện trở nên hấp dẫn và sống động hơn. Những hình ảnh kỳ diệu được diễn tả bằng ngôn ngữ giàu hình ảnh, giúp người đọc dễ dàng hình dung và cảm nhận sự hùng vĩ, bí ẩn của cuộc chiến giữa hai nhân vật. Cách miêu tả này không chỉ làm tăng sức hút cho câu chuyện mà còn thể hiện trí tưởng tượng phong phú và nghệ thuật kể chuyện tinh tế.

Những yếu tố kỳ ảo trong thơ không chỉ mang đến sự hấp dẫn mà còn kích thích trí tưởng tượng, để lại ấn tượng mạnh mẽ trong lòng người đọc.

Câu hỏi 6: (SGK Ngữ văn 9 Tập 1 - Trang 27)

Theo em, điều gì làm nên sức hấp dẫn của bài thơ Sơn Tinh - Thủy Tinh?

Gợi ý trả lời:

Bài thơ “Sơn Tinh - Thủy Tinh” cuốn hút người đọc nhờ một số yếu tố sau:

• Yếu tố kỳ ảo làm tăng sự ly kỳ, hấp dẫn cho câu chuyện, cuốn hút người đọc vào một thế giới đầy phép màu.
• Nghệ thuật kể chuyện sinh động với những tình tiết hấp dẫn khiến người đọc không thể rời mắt.
• Nghệ thuật miêu tả nhân vật tinh tế: Nhân vật được khắc họa rõ nét và sống động, khiến người đọc dễ dàng tưởng tượng và cảm nhận.
• Thể thơ tự do làm cho bài thơ trở nên tươi mới và đầy cảm hứng.

Những yếu tố này kết hợp tạo nên một tác phẩm đầy sức hút, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.

Với những hướng dẫn soạn bài Sơn Tinh - Thuỷ Tinh - Sách Kết nối tri thức lớp 9 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.